Όσα θέλετε να γνωρίζετε για την ασπαρτάμη

new2_3547671_blog.jpg
Πολλά από τα γνωστά επιτραπέζια γλυκαντικά αλλά και χιλιάδες προϊόντα, μεταξύ των οποίων επιδόρπια, γλυκά, γαλακτοκομικά προϊόντα, τσίχλες, αναψυκτικά, παγωτά, βουτήματα αλλά και ειδικά προϊόντα για τον έλεγχο του σωματικού βάρους, περιέχουν ασπαρτάμη. Η ουσία αυτή, που αποτελεί από τις εκτενέστερα μελετημένες, έχει εγκριθεί εδώ και τρεις δεκαετίες, ωστόσο δεν είναι λίγες οι φορές που η ασφάλειά της αμφισβητείται. Τί είναι τελικά η ασπαρτάμη, για ποιούς λόγους χρησιμοποιείται και πόσο ασφαλής είναι;

Τί είναι η ασπαρτάμη;

Η ασπαρτάμη είναι μια τεχνητή γλυκαντική ουσία που συντίθεται από δύο αμινοξέα (θεμελιώδη συστατικά των πρωτεϊνών), το ασπαρτικό οξύ και τη φαινυλαλανίνη,  τα οποία υπάρχουν σε πολλά τρόφιμα, όπως το κρέας, το ψάρι, το τυρί, τα αυγά και το γάλα. Κατά τη διάσπασή της στο ανθρώπινο σώμα δίνει, εκτός από τα δύο αυτά αμινοξέα, και μικρή ποσότητα μεθανόλης, η οποία επίσης βρίσκεται σε τρόφιμα, όπως πχ στο χυμό ντομάτας. Τα υγιή άτομα μπορούν να προσλαμβάνουν μέσω της διατροφής τους και τα τρία αυτά συστατικά με ασφάλεια. Εξαίρεση αποτελούν τα άτομα με την κληρονομική νόσο φαινυλκετονουρία, τα οποία λόγω έλλειψης σχετικού ενζύμου δεν μπορούν να μεταβολίσουν τη φαινυλαλανίνη. Ως εκ τούτου, σχετική νομοθεσία υποχρεώνει την αναγραφή «πηγή φαινυλαλανίνης» στα προϊόντα που περιέχουν ασπαρτάμη.
Η ασπαρτάμη χαρακτηρίζεται ως «μη θερμιδογόνος ουσία», καθώς αν και έχει την ίδια θερμιδική αξία με τη ζάχαρη (4 θερμίδες ανά γραμμάριο), είναι περίπου 200 φορές πιο γλυκιά, με αποτέλεσμα η χρήση μιας πολύ μικρής ποσότητας να δίνει την ίδια γλυκύτητα.

Γιατί χρησιμοποιείται η ασπαρτάμη;

Η συχνότητα χρήσης της ασπαρτάμης σε πλήθος προϊόντων οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στο ότι, όπως και άλλες μη θερμιδογόνες γλυκαντικές ουσίες, μπορεί να συμβάλλει στον έλεγχο του σωματικού βάρους. Το γεγονός αυτό υποστηρίζουν μελέτες όπως του De la Hunty και των συνεργατών του, στην έκδοση του British Nutrition Foundation το 2006, ενώ ερευνητές, όπως οι Bellisle και Drewnowski τονίζουν ότι η χρήση τεχνητών γλυκαντικών ουσιών μπορεί να έχει ευεργετικό αποτέλεσμα με την προϋπόθεση ότι συνδυάζονται με μείωση της ενεργειακής πρόσληψης και αύξηση της σωματικής δραστηριότητας. Επιπλέον, σύμφωνα με τις συστάσεις του Αμερικάνικου Διαιτολογικού Συλλόγου η ασπαρτάμη μπορεί να χρησιμοποιείται με ασφάλεια από τους διαβητικούς, καθώς δεν αυξάνει τα επίπεδα της γλυκόζης και της ινσουλίνης στο αίμα.

Πόσο ασφαλής είναι η χρήση της ασπαρτάμης;

Η ασπαρτάμη εγκρίθηκε ως ασφαλής για κατανάλωση το 1981 από την Κοινή Επιτροπή για τα Πρόσθετα Τροφίμων (JEFCA) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας, τον Αμερικάνικο Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων FDA την ίδια χρονιά και την Επιστημονική Επιτροπή για τα Τρόφιμα της ΕΕ (SCF) το 1985. Εντούτοις, έκτοτε έχει αμφισβητηθεί αρκετές φορές, προκαλώντας σύγχυση και προβληματισμό στο κοινό αλλά και μερίδα της επιστημονικής κοινότητας. Παρόλα αυτά, η SFA, μετά την ανασκόπηση των νεότερων δεδομένων, επιβεβαίωσε την ασφάλειά της το 2002, μια μακροχρόνια μελέτη του Εθνικού Ινστιτούτου για τον Καρκίνο των Η.Π.Α (US National Cancer Institute) σε 500.000 Αμερικανούς δεν βρήκε καμία σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση ασπαρτάμης και την εκδήλωση καρκίνου, ενώ η EFSA (Ευρωπαϊκός Φορέας Ελέγχου Τροφίμων) και ο FDA επιβεβαίωσαν την ασφάλεια χρήσης της το 2006, μετά τη δημοσίευση ισχυρισμών που αμφισβήτησαν την ασφάλειά της. Πιο πρόσφατα, τον Μάρτιο του 2009, η αρμόδια επιτροπή του Ευρωπαϊκού Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (EFSA) ανακοίνωσε για μια ακόμη φορά, ότι με βάση τα επιστημονικά δεδομένα δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η ασπαρτάμη έχει γενοτοξική ή καρκινογόνο δράση  και ότι δεν συντρέχει λόγος να αναθεωρηθεί η σημερινή τιμή Αποδεκτής Ημερησίας Πρόσληψης ασπαρτάμης που είναι 40 mg ανά κιλό σωματικού βάρους ανά ημέρα.

Πηγή: nutrimed.gr

Οκτωράτου Μαργαρίτα

Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος