Τι είναι η περίοδος
Όλα ξεκινούν από την μηνιαία προετοιμασία του ενδομητρίου για την εγκατάσταση του εμβρύου. Το ενδομήτριο είναι ένας χιτώνας που καλύπτει το εσωτερικό της μήτρας (μητριαία κοιλότητα) και κάθε μήνα παχαίνει και εμπλουτίζεται με θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξη του εμβρύου.
Αν τελικά δεν γίνει γονιμοποίηση του ωαρίου (δεν γίνει δηλαδή σύλληψη) τότε όλος αυτός ο χιτώνας αποβάλλεται με την περίοδο. Δηλαδή κατά την περίοδο αποβάλλεται το ενδομήτριο, μαζί με ποσότητα αίματος, προκειμένου να αναπτυχθεί νέο ενδομήτριο για τον επόμενο κύκλο.
Πότε γίνεται η σύλληψη
Σύλληψη ορίζεται η γονιμοποίηση ενός ωαρίου από ένα σπερματοζωάριο.
Σε μια γυναίκα λοιπόν με κύκλο 28 ημερών ωορρηξία πραγματοποιείται 14η ημέρα, εντούτοις, οι γυναίκες έχουν κύκλο διαφορετικής διάρκειας, πράγμα το οποίο πρέπει να διερευνηθεί από το γιατρό σε συζήτηση με τη γυναίκα αν πραγματικά ενδιαφέρεται να μείνει έγκυος. Ο χρόνος ζωής λοιπόν του ωαρίου είναι 24 ώρες και εξαρτάται η γονιμοποίηση του από την χρονική στιγμή της επαφής σε συνδυασμό με την ποιότητα του σπέρματος του συντρόφου.
Διάγνωση της Εγκυμοσύνης
Το σώμα δεν είναι σε θέση να γνωρίζει την εγκυμοσύνη παρά μόνο όταν το γονιμοποιημένο ωάριο εμφυτεύεται στα τοιχώματα της μήτρας, περίπου 7 ημέρες μετά τη γονιμοποίηση. Από τη στιγμή εκείνη και μετά το ωάριο στέλνει την εντολή στο σώμα να συνεχίζει να παράγει προγεστερόνη (από το ωχρό σωμάτιο ή corpus luteum). Τότε αρχίζει να παράγεται και η hCG ( Χοριακή γοναδοτροπίνη), δηλαδή η ορμόνη της εγκυμοσύνης. Σε μία φυσιολογική κύηση τα επίπεδα της ορμόνης hCG διπλασιάζονται κάθε δεύτερη ημέρα, μέχρι περίπου την 9η εβδομάδα κύησης. Για το λόγο αυτό ένα τεστ εγκυμοσύνης για να έχει θετική ένδειξη θα πρέπει να περάσουν τουλάχιστον 7 ημέρες από την ωορρηξία (ή ωοθυλακιορρηξία) – όμως και πάλι είναι πολύ σπάνιο να συμβεί τόσο γρήγορα. Ακόμη και με τα πιο ευαίσθητα τεστ εγκυμοσύνης θα πρέπει να περάσουν τουλάχιστον 10 ημέρες από τη γονιμοποίηση του ωαρίου προτού ανιχνευτεί ένα θετικό αποτέλεσμα.
Εγκυμοσύνη
Αρχική επικοινωνία, διάγνωση κύησης
Στην πρώτη επίσκεψη ο γυναικολόγος καταγράφει ένα πλήρες ιστορικό και εξετάζει την έγκυο, η πρώτη επίσκεψη πρέπει να γίνεται όταν συμπληρωθούν 2 εβδομάδες καθυστέρησης της περιόδου, εκτός αν υπάρχει ιδιαίτερο ιστορικό. Η σωστή αξιολόγηση θα οδηγήσει την σωστή παρακολούθηση για την ομαλή πορεία της εγκυμοσύνης.
Η πιο πρώιμη διάγνωση της κύησης επιτυγχάνεται με διακολπικό u/s, όταν η τιμή του test κύησης στο αίμα (β χοριακή γοναδοτροπίνη) είναι μεγαλύτερη από 1000 ΙU/L (Τότε αναγνωρίζεται μόνον ο σάκος της κύησης).
Παρακολούθηση κύησης ανά εβδομάδες
Ο έλεγχος γίνεται μέχρι την 32η εβδομάδα ανά μήνα, από 32η έως 36η μία φορά ανά δεκαπενθήμερο και έπειτα ανά εβδομάδα μέχρι την 40η εβδομάδα που τελειώνει και η κύηση. Σε κάθε επίσκεψη γίνεται λήψη της αρτηριακής πίεσης της εγκύου και μέτρηση σωματικού βάρους της. Επίσης κάθε μήνα γίνονται απλοί αιματολογικοί και βιοχημικοί εργαστηριακοί έλεγχοι.
6 Εβδομάδες: Αξιολόγηση αποτελεσμάτων β’ χοριακής σε συνδυασμό με κολπικό υπέρηχο, εντόπιση σάκου. Επισήμανση και προσδιορισμός παραγόντων που δυνατόν να επηρεάσουν την εξέλιξη της κύησης. Εκτίμηση της γενικής υγείας της εγκύου και πλήρης σχεδιασμός του πλαισίου παρακολούθησης της.
8 Εβδομάδες: 2ος υπέρηχος (κολπικός),μέτρηση ημερομηνιών σε σχέση με το μήκος εμβρύου, ακρόαση καρδιακού παλμού.(εργαστηριακός έλεγχος (γενική εξέταση αίματος, ομάδας αίματος και Rhesus της εγκύου, ουρία και σάκχαρο αίματος, έλεγχο για στίγμα μεσογειακής αναιμίας και δρεπανοκυτταρικής αναιμίας, ορολογικές αντιδράσεις για σύφιλη, έλεγχο αντισωμάτων για ερυθρά, AIDS, ηπατίτιδα Β, ηπατίτιδα C, τοξοπλάσμωση, λιστεριώση, κυτταρομεγαλοϊό ανεμοβλογιά, καθώς και γενική εξέταση ούρων.), οδηγίες διατροφής, συμβουλή για φυσιολογικές δραστηριότητες, συνταγογράφηση βιταμινών: ασβέστιο, σίδηρος και φυλλικό οξύ)
11 Εβδομάδες: (κολπικός υπέρηχος) Γίνεται μέτρηση αυχενικής διαφάνειας, ανίχνευση ρινικού οστού, εκτίμηση ανατομίας εμβρύου,1η εκτίμηση φύλου!
Η διάγνωση της αυχενικής διαφάνειας συμπληρώνεται με την εξέταση αίματος για PAPP-A και Free β-HCG και καθορισμό του κινδύνου για χρωμοσωμικές ανωμαλίες όπως Σύνδρομο Down κ.λ.π. Τα αποτελέσματα αυτών συζητούνται με τον γιατρό και ανάλογα αποφασίζεται αν θα γίνει περαιτέρω έλεγχος με αμνιοπαρακέντηση ή βιοψία χοριακής λάχνης.
15 Εβδομάδες: 1ος τρισδιάστατος υπέρηχος (κοιλιακός υπέρηχος).έλεγχος αδρής ανατομίας του εμβρύου(HC, AC, FL). Ακρόαση εμβρυϊκού καρδιακού παλμού.
19 Εβδομάδες: πρώιμο Β’ Επιπέδου. Έλεγχος ομαλής ενδομήτριας ανάπτυξης εμβρύου, προσδιορισμός θέσης πλακούντα, εκτίμηση όγκου αμνιακού υγρού, έλεγχος καρδιάς του εμβρύου. (22εβδομάδες Β’ επιπέδου στο μαιευτήριο από εξειδικευμένους γιατρούς εμβρυομητρικής ιατρικής)
23Εβδομάδες:Εκτίμηση ανάπτυξης εμβρύου, μέτρηση τραχήλου, Doppler ομφαλικής (Το υπερηχογράφημα Doppler απεικονίζει και καταγράφει την απρόσκοπτη ή μή ροή του αίματος στα αγγεία είτε του εμβρύου είτε της μητέρας.)
28 Εβδομάδες: Εκτίμηση ανάπτυξης εμβρύου, όγκου αμνιακού υγρού μέτρηση τραχήλου. Έλεγχος καμπύλης σακχάρου, απλός αιματολογικός και βιοχημικός εργαστηριακός έλεγχος.
32 Εβδομάδες: Doppler μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας, έλεγχος αμνιακού υγρού, μέτρηση τραχήλου, ανάπτυξη εμβρύου.
36 Εβδομάδες: Έλεγχος ωρίμανσης πλακούντα και βαθμολογία (grade0-grade3), Doppler ομφαλικής αρτηρίας και μέσης εγκεφαλικής, έλεγχος ποσότητας αμνιακού υγρού, μέτρηση μήκους τραχήλου.
38 Εβδομάδες: Έλεγχος τραχήλου και εκτίμηση θέσης εμβρύου μέσω κολπικής εξέτασης από το γιατρό. Βιοφυσικό προφίλ: Το βιοφυσικό προφίλ συνδυάζει πληροφορίες από δυο πηγές: την υπερηχογραφική απεικόνιση του εμβρύου και το καρδιοτοκογράφημα ηρεμίας. Συνολικά αξιολογούνται πέντε παράμετροι: οι αναπνευστικές κινήσεις, οι αδρές σωματικές κινήσεις, ο μυϊκός τόνος, ο εμβρυϊκός καρδιακός ρυθμός και η ποσότητα του αμνιακού υγρού.
40 Εβδομάδες: Τέλος κύησης ημερολογιακά. Κολπική εξέταση, προγραμματισμός τοκετού.
Διατροφή και απαγορευτικές τροφές στην εγκυμοσύνη
Η εγκυμοσύνη είναι μια σημαντική αλλά και κρίσιμη περίοδος για τη ζωή μιας γυναίκας. Πρέπει να προσέχει το βάρος της και τη διατροφή της για να εξασφαλίσει μια ομαλή έκβαση και την υγεία του βρέφους.
Το βάρος κατά τη διάρκεια των 40 εβδομάδων που διαρκεί η κύηση αυξάνει φυσιολογικά. Όταν ξεκινάει η εγκυμοσύνη με φυσιολογικό βάρος δεν υπάρχει ιδιαίτερος κίνδυνος και η γυναίκα μπορεί να πάρει από 9-
Είναι καλό να κάνει μικρά και συχνά γεύματα αποφεύγοντας πολύωρες νηστείες.
Πρέπει να τρώει τουλάχιστον πέντε φορές την ημέρα, (τρία γεύματα ένα δεκατιανό και ένα απογευματινό).
Να τρώει αργά και έτσι αποφεύγει την κατάποση αέρα που δημιουργεί αίσθηση φουσκώματος.
Για πολλά χρόνια υπάρχει η λανθασμένη αντίληψη, ότι η έγκυος τρώει για 2 άτομα και είναι συνηθισμένο οι οικείοι της να της φέρνουν συνεχώς γλυκά και διάφορα σνακ, προκειμένου να τη βοηθήσουν.
Το κλειδί στη σωστή διατροφή της εγκύου είναι η πρόσληψη ποιοτικής τροφής. Η επιπλέον ποσότητα τροφής που χρειάζεται η έγκυος αντιστοιχεί σε 300 με 500 θερμίδες και όχι παραπάνω.
Ποιότητα στη διατροφή σημαίνει να καλύπτεις πλήρως τις ανάγκες του αναπτυσσόμενου εμβρύου αλλά και του σώματός σου.
Με λίγα λόγια η διατροφή σου πρέπει να περιέχει:
- Πρωτεΐνες καλής ποιότητας (κρέας, κοτόπουλο, ψάρια και από τα γαλακτοκομικά και τέλος το ασπράδι του αβγού.)
- Υδατάνθρακες καλής ποιότητας, κυρίως πολυσακχαρίτες (ρύζι, πατάτα, δημητριακά, ψωμί και όσπρια)
- Λιπίδια (μονοακόρεστα και πολυακόρεστα): μονοακόρεστα (πχ. ελαιόλαδο) πολυακόρεστα (πχ. ηλιέλαιο, σπορέλαιο, λίπος ψαριού με Ω3 και Ω6)
- Ασβέστιο και βιταμίνη D (γάλα, γιαούρτι, τυριά,) (μαργαρίνη, ψάρια, δημητριακά)
- Σίδηρο και φυλλικό οξύ (κόκκινο κρέας, όσπρια, φρούτα, πράσινα λαχανικά, δημητριακά)
- Διάφορες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.(εσπεριδοειδή, πράσινα και κίτρινα λαχανικά)
Οδηγίες διατροφής
Να τρως 3-4 γεύματα λαχανικών και φρούτων την ημέρα.
Να τρως 2 φορές την εβδομάδα φρέσκα ελληνικά ψάρια.
Να τρως 3 φορές την εβδομάδα άπαχο κόκκινο κρέας (πχ μοσχάρι) ή κοτόπουλο.
Να τρως 2-3 φορές την εβδομάδα όσπρια.
Να προτιμάς το άπαχο κρέας.
Να αποφεύγεις τα τηγανητά.
Να πλένεις σχολαστικά τα λαχανικά.
Να μην τρως ωμά ή ημι-μαγειρεμένα κρέατα, διότι μπορεί να κολλήσεις τοξόπλασμα.
Να μην τρως ωμό κρέας κοτόπουλου ούτε ωμά αβγά γιατί μπορεί να μολυνθείς από το μικρόβιο της σαλμονέλας.
Να αποφεύγεις τα γλυκά και γενικώς τη ζάχαρη. Αν θέλεις κάτι γλυκό να καταναλώνεις φρούτα ή μελι αλλά πάντα με μέτρο.
Να αποφεύγεις τα αναψυκτικά διότι περιέχουν ζάχαρη και άγνωστα χημικά.
Να αποφεύγεις τα γαλακτοκομικά άγνωστης προέλευσης, το μη παστεριωμένο γάλα και τα τυριά όπως το Roquefort, το brie και το camembert, διότι μπορεί να νοσήσεις από λιστερίωση.
Να μην καταναλώνεις sushi και γενικά ωμά ψάρια.
Να αποφεύγεις το πολύ αλάτι.
Να πίνεις 1,5 με
Απέφυγε το κάπνισμα.
Περιόρισε την καφεΐνη.
Προσοχή στη λήψη φαρμάκων.
Αποφύγετε το αλκοόλ και αρκεστείτε σε ένα με δυο ποτηράκια κρασί εβδομαδιαίως.
Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος M.R.C.OGI.