Καλοκαίρι, μια εποχή που έχουμε συνδυάσει με πράγματα πιο χαλαρά, πιο ευχάριστα. Παρέες μαζεύονται γύρω από ένα τραπέζι, δίπλα στη θάλασσα, πάνω σε ένα καράβι με προορισμό διακοπών. Τα φρούτα του καλοκαιριού παίζουν κυρίαρχο ρόλο στην ημέρα μας, αντικαθιστώντας πολλές φορές ολόκληρα γεύματα.
Το κερασάκι στην τούρτα
«Όπου ακούς πολλά κεράσια να κρατάς μικρό καλάθι». Μία από τις πιο γνωστές παροιμίες μας προτρέπει να είμαστε συγκρατημένοι απέναντι σε αυτά που ακούμε. «…μια βανίλια παγωτό και γλυκό κεράσι». Ο στίχος του Μάνου Ελευθερίου στο γνωστό τραγούδι “Ναύτης βγήκε στη στεριά” θέλει τον ναύτη να κερνάει… τι άλλο; Γλυκό κεράσι και παγωτό. Ένας τέλειος συνδυασμός (ειδικά αν μιλάμε για παγωτό καϊμάκι ή ματσίχα). Το νο1 αγαπημένο φρούτο μικρών και μεγάλων! Το γνωστό “κερασάκι στην τούρτα” το χρησιμοποιούμε συνήθως όταν μία κατάσταση επιτείνεται από ένα συνήθως αναπάντεχο γεγονός, σαν το κερασάκι που στολίζει την τούρτα. Αυτές και άλλες πολλές είναι οι παροιμίες και τα γνωμικά όπου συναντάμε το κεράσι, ένα φρούτο με πολύ αρχαίες ρίζες από την περιοχή του σημερινού Πόντου (θυμηθείτε την Κερασούντα). Σήμερα, η πρώτη κερασοπαραγωγός χώρα είναι η Τουρκία, με την Ελλάδα να έχει μεγάλη παραγωγή ιδιαίτερα στα βόρεια της χώρας, καθώς το κεράσι είναι ένα φρούτο που ευδοκιμεί σε ορεινές περιοχές. Πολύς καλής ποιότητας είναι τα κεράσια της περιοχής της Έδεσσας. Τα κεράσια, όπως και τα βύσσινα εξάλλου, θεωρούνται «πρωταθλητές» όσον αφορά την περιεκτικότητά τους σε αντιοξειδωτικά, όπως και τα σταφύλια. Αποτελούν πλουσιότατες πηγές ανθοκυανινών, που χαρίζουν το χαρακτηριστικό κόκκινο, μπλε ή μοβ χρώμα στα φρούτα που τις περιέχουν.
Να μου λείπει το βύσσινο
Μπορεί η γνωστή παροιμία να αποτρέπει από την κατανάλωσή του, αλλά είναι σίγουρο ότι δεν θα χάσετε. «Να μου λείπει το βύσσινο» λέμε, υποννοώντας εδώ, κατά πάσα πιθανότητα το γλυκό του κουταλιού. Η αλήθεια είναι ότι το βύσσινο δεν τρώγεται ωμό, λόγω της υπερβολικής οξύτητάς του, και αυτό είναι το μόνο που το πρώτο ξαδερφάκι του κερασιού έχει να ζηλέψει από τα άλλα φρούτα: είναι έντονα ξινό. Για την ιστορία, η παροιμία βγήκε όταν ένας ψηφοφόρος παρήγγειλε ένα βύσσινο για τον κομματάρχη και στη συνέχεια του ζήτησε ένα ρουσφέτι. «Να μου λείπει το βύσσινο» του απάντησε ο κομματάρχης και η φράση έμεινε…Σήμερα, συνηθίζεται να χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο για την παρασκευή γλυκών. Το βύσσινο γλυκό είναι ίσως η πιο συνηθισμένη και αγαπημένη γεύση γλυκού του κουταλιού στη χώρα μας, που δεν έλειπε παλιά από κανένα σπίτι. Το σιρόπι από βύσσινο, αραιωμένο με παγωμένο νερό, η γνωστή βυσσινάδα ήταν κάποτε καθημερινή καλοκαιρινή συνήθεια. Και πόσες φορές δεν έχουμε φάει παγωτό -συνήθως καϊμάκι ή μαστίχα, πάντως λευκό- με σιρόπι βύσσινο. Εδώ, η υπόξινη γεύση του ισορροπεί ιδανικά με τη γλυκύτητα. Σε άλλες γλώσσες, η ονομασία του είναι ευθέως «ξινό κεράσι». Στη Ρωσία, η κατανάλωση του βύσσινου είναι πιο διαδεδομένη από εκείνη του κερασιού.
Το καλό το σύκο, το τρων οι καρακάξες…
Μαύρα, κόκκινα, μωβ, πράσινα. Από τα μέσα του καλοκαιριού η Ελλάδα γεμίζει με το αγαπημένο φρούτο, το πιο συνδεδεμένο με την ελληνική εξοχή. Σε όποιο χρώμα και αν το βρείτε κρύβει πάντα μία ξεχωριστή γλυκιά και μυρωδάτη γεύση που δεν μοιάζει με καμμία. «Πέσε σύκο να σε φάμε…», λέει η παροιμία, αλλά όλο και σε κάποιο δέντρο θα έχετε σκαρφαλώσει, όλο και κάποιο κλαδί θα έχετε τραβήξει εκεί στο δρόμο, καθώς γυρίζετε από τη θάλασσα, για να κόψετε ένα σύκο που σας… γυάλισε. Καλός λόγος για να «σπάσεις» τη διατροφή σου, με μερικά παραπάνω σύκα. Εδώ που τα λέμε, δεν τα βρίσκεις και καθημερινά -η εποχή του σύκου είναι αρκετά περιορισμένη. Πάντως ως προϊόν, θέλει ιδιαίτερη προσοχή, καθώς όταν κοπεί από το δέντρο πρέπει να είναι ώριμο αλλά όχι υπερβολικά.
Αξιοσημείωτο είναι ότι τα σύκα δεν ωριμάζουν άλλο αφού κοπούν και δεν διατηρούνται παρά μόνο δυο το πολύ μέρες στο ψυγείο. Κατά την αγορά τους θα πρέπει να προσέχουμε να είναι τρυφερά χωρίς να είναι πάρα πολύ μαλακά, η φλούδα τους να είναι λεία και να μην έχουν χτυπηθεί. Τα σύκα κατέχουν ξεχωριστή θέση και στην γαστρονομία αν και όχι τόσο στην ελληνική, όπου τα συναντάμε μόνο σαν γλυκά. Συμμετέχουν σε gourmet συνταγές γιατί ταιριάζουν με πολλά αλμυρά φαγητά -κυρίως κυνήγι- ενώ ωμά συνδυάζονται ιδανικά με αλλαντικά ωρίμανσης σαν το προσούτο αλλά και με διάφορα τυριά κυρίως σκληρά και αλμυρά όπως η παρμεζάνα.
Το συκαλάκι σαν γλυκό του κουταλιού είναι από τα ωραιότερα, αλλά και τα πιο δύσκολα να πετύχουν, γι αυτό και ήταν πάντοτε ενδεικτικό των ικανοτήτων της νοικοκυράς.Τα αποξηραμένα σύκα είναι ένα εμβληματικό ελληνικό προϊόν, με ωραία γεύση και μεγάλη διατροφική αξία, γνωστό από την αρχαιότητα. Ολόκληρες περιοχές της χώρας ζούσαν παλαιότερα από την καλλιέργεια του σύκου, το οποίο σε αποξηραμένη μορφή έφτανε στην άλλη άκρη της γης κουβαλώντας μαζί του την αυθεντική γεύση της Ελλάδας. Πελοπόννησος, Στερεά Ελλάδα, Εύβοια και όχι μόνο, αποτελούν περιοχές της χώρας όπου το δέντρο ευδοκιμεί και παράγει ποιοτικά προϊόντα.
Τα σύκα είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, οι οποίες συμβάλλουν στην καλύτερη λειτουργία του εντέρου. Είναι πλούσια σε νερό και ιδανικά για τη βελτίωση του δέρματος και την ακμή. Μας παρέχουν κάλιο, το οποίο συμβάλει στην καλύτερη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Αναμείξτε τα φρέσκα ή αποξηραμένα σύκα με λίγο μέλι και καρύδια για καλύτερη απορρόφηση των βιταμινών του, ή προσθέστε τα σε μια σαλάτα με ελαιόλαδο.
Δυο καρπούζια σε μια μασχάλη…
Τι θα ήταν το καλοκαίρι χωρίς “τη φέτα το καρπούζι στο ‘να χέρι”; Ζουμερό, κατακόκκινο και δροσερό είναι η ίδια η γεύση του καλοκαιριού. Τρυπώνει σε στοίχους τραγουδιών, σε πίνακες ζωγραφικής ακόμη και… στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων. Φτιάξε παλιά εικόνα: αγροτικό αυτοκίνητο φορτωμένο με καρπούζια και ο αθίγγανος στο τιμόνι. Γεύση ξεγνοιασιάς, γεύση διακοπών. Γλυκό και δροσερό, συνδυάζεται ιδανικά με τυρί φέτα και μας υπενθυμίζει πόσους συνδυασμούς γλυκού και αλμυρού κρύβει η ελληνική κουζίνα. Προσεκτικά κομμένοι κύβοι καρπουζιού και φέτας με λίγα φυλλαράκια δυόσμου μετατρέπονται σε γκουρμέ δημιουργία, ενώ χτυπημένο στο μπλέντερ με πάγο γίνεται το ιδανικό δροσιστικό. Η φλούδα του καρπουζιού γίνεται πεντανόστιμο γλυκό του κουταλιού και η σάρκα του μετατρέπεται στα νησιά του Αιγαίου στην περίφημη καρπουζένια, μία πίτα με μέλι και σουσάμι που θα την απολαύσετε σε πολλά κυκλαδονήσια.
Το καρπούζι είναι καλή πηγή λυκοπενίου, το οποίο έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Μάλιστα, σύμφωνα με μελέτες, η επαρκής πρόσληψη λυκοπενίου προστατεύει και την επιδερμίδα από τον ήλιο. Επίσης, να θυμάστε ότι το λυκοπένιο απορροφάται καλύτερα όταν συνδυάζεται με λιπαρά, κατά προτίμηση «καλά» λιπαρά, που δεν βλάπτουν το καρδιαγγειακό σύστημα, όπως αυτά των ξηρών καρπών. Βέβαια και ο συνδυασμός με φέτα προσφέρει το ίδιο αποτέλεσμα.
Έχεις μαχαίρι, τρως πεπόνι
Το σίγουρο είναι ότι όποιος έχει ένα νόστιμο πεπόνι, έχει το χρυσάφι του καλοκαιριού στο πιάτο του. Η αρχική σημασία της λέξης πέπων, στα αρχαία ελληνικά, ήταν «ώριμος καρπός». Προέρχεται από το ρήμα πέσσω που σημαίνει ψήνω, ωριμάζω, αλλά και χωνεύω, εξού και πέψη. Ήδη, όμως, από τα ελληνιστικά χρόνια άρχισε να χρησιμοποιείται για το συγκεκριμένο φρούτο. Αρωματικό και εύγευστο, συνδυάζεται πολύ καλά με ευγενικά αλλαντικά -πάει καιρός που το ορεκτικό της διεθνούς κουζίνας πεπόνι-προσούτο έγινε κανόνας και στο “καλό” ελληνικό τραπέζι, ακόμα και με ελληνικά αλλαντικά σαν τη λούζα ή το απάκι, ενώ κλασικός παραμένει και ο συνδυασμός με τη φέτα. Γίνεται εξαιρετική γρανίτα και χαρίζει ακόμη καλύτερο παγωτό πεπόνι!
Το πεπόνι και το τυρί (π.χ. φέτα, κασέρι) αποτελούν πηγές της προβιταμίνης Α και της βιταμίνης Α αντίστοιχα, που είναι απαραίτητες για την υγεία της επιδερμίδας. Η ανεπάρκειά τους στον οργανισμό μπορεί να οδηγήσει σε ξηρότητα του δέρματος και να το καταστήσει εύθραυστο, με μειωμένη ελαστικότητα. Μία μέτρια φέτα πεπόνι μαζί με 1 κομμάτι τυρί (όσο 1-2 σπιρτόκουτα) ημερησίως σας παρέχει την απαραίτητη ποσότητα βιταμίνης και προβιταμίνης Α.
Μάζευε κι ας είν’ και ρώγες…
Τα τσαμπιά που ωριμάζουν κάτω από τον δυνατό ήλιο είναι μια εικόνα καλοκαιρινής επαρχίας, απ’ άκρη σ’ άκρη της χώρας. Το σταφύλι είναι το φρούτο που προσδιορίζει το ελληνικό καλοκαίρι, έστω και αν σε αρκετές περιοχές γέρνει προς τον Σεπτέμβρη. Αλλά αμπέλι δεν είναι μόνο το σταφύλι. Δεν υπάρχει τμήμα του αμπελιού που να μη χρησιμοποιείται στην κουζίνα. Τα αμπελόφυλλα γίνονται δροσερά ντολμαδάκια, τα φρέσκα τρυφερά βλαστάρια γίνονται πικάντικο τουρσάκι, άγουρες ρώγες σταφυλιού αντικαθιστούν σε καλοκαιρινά μαγειρέματα το λεμόνι, χαρίζοντας μια φρουτένια οξύτητα στο φαγητό. Ρώγες σταφυλιού προστίθονται στο αρνάκι ή στο κατσίκι του φούρνου, στο ψαρονέφρι και στο κοτόπουλο, χαρίζοντας γλύκα και λίγη οξύτητα στη σάλτσα. Και πέρα από αυτά, μερικές δροσερές ρώγες σταφύλι θα αποτελέσουν την καλύτερη επιλογή για ένα γρήγορο απογευματινό, σκέτες ή συνοδεύοντας ένα τυρί. Το σταφύλι δίνει το μούστο (και φυσικά το πετιμέζι), το κρασί, το ξύδι, τις σταφίδες, ενώ γίνεται και τέλειο γλυκό του κουταλιού. Είναι γνωστό ως καρπός από την αρχαιότητα και αναφέρεται για πρώτη φορά στη Βίβλο. Έχει ιδιαίτερα ευεργετικές ιδιότητες για τον οργανισμό, είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό και ενισχύει σημαντικά τη μάχη του οργανισμού απέναντι στα μικρόβια. Τα 100 γραμ. σταφυλιού, έχουν 63 θερμίδες, 16,1 γραμ. υδατάνθρακες και 79,3 γραμ. νερό.
Ροδάκινα
Λευκόσαρκα, λεμονάτα και ως επί το πλείστον …βορειοελλαδίτικα. Με καταγωγή από τη μακρινή Κίνα, ρίζωσαν και καρποφόρησαν στα βόρεια της χώρας μας, όπου ακόμη και σήμερα συχνά τα αποκαλούν με το τούρκικο όνομά τους, ως γιαρμάδες, αν και κανονικά ο διαχωρισμός αφορά την ποικιλία. Άλλωστε, τα ροδάκινα μετρούν άπειρες ποικιλίες, με πιο πρόσφατα τα ροδάκινα πλακέ ή “ούφο”, ποικιλία με γλυκιά γεύση και… πρακτικό σχήμα. Τα ελληνικά ροδάκινα είναι από τα πιο γνωστά εξαγώγιμα προϊόντα μας. Έγιναν διάσημα και κατέκτησαν τις αγορές του εξωτερικού, νωπά αλλά και ως κομπόστα, στολίζοντας εκατομμύρια τάρτες σε όλο τον πλανήτη. Εκτός από τη φημισμένη μαρμελάδα και τη χρήση τους στη ζαχαροπλαστική, τρυπώνουν όλο και περισσότερο στη μαγειρική αναδεικνύοντας τη γεύση του κατόπουλου και συμπληρώνοντας με ιδιαίτερο τρόπο το χοιρινό. Κάνουν εξαιρετικά παγωτά και σορμπέ.Το ροδάκινο αποτελεί καλή πηγή διαλυτών φυτικών ινών, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της LDL-χοληστερόλης και γι’ αυτό συστήνεται η συχνή του κατανάλωση. Έχουν αντιμικροβιακή δράση και κάνουν καλό στην υγεία των ματιών λόγω της βιταμίνης Α. Το ροδάκινο είναι ένα από τα πλουσιότερα σε νερό φρούτα, καθώς αποτελείται κατά 89% από νερό. Επομένως, ενυδατώνει το σώμα, την επιδερμίδα, έχει αντιγηραντικές ιδιότητες και είναι πολύτιμο για την υγεία και την ομορφιά του δέρματος.
Φρούτα και Υγεία
Tα φρούτα του καλοκαιριού, με την ποικιλία των χρωμάτων, των γεύσεων και αρωμάτων, προσφέρονται για διάφορους γευστικούς και θρεπτικούς συνδυασμούς. Ποιος δεν έχει καταναλώσει αντί για ελαφρύ καλοκαιρινό γεύμα καρπούζι με φέτα και γιαούρτι με ροδάκινο; Ποιος δεν έχει πάρει μαζί του στην παραλία για σνακ, κεράσια και βερίκοκα;
Τα φρούτα, όπως και τα λαχανικά, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής και η κατανάλωσή τους μπορεί να σας βοηθήσει να παραμείνετε υγιείς, αλλά και να διατηρήσετε τη σιλουέτα σας τους καλοκαιρινούς μήνες. Άλλωστε, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά την κατανάλωση τουλάχιστον 400γρ. φρούτων και λαχανικών την ημέρα. Η ποσότητα αυτή, ισοδυναμεί με 5 φρούτα και λαχανικά ημερησίως, εκ των οποίων οι 2 μερίδες, τουλάχιστον, πρέπει να ανήκουν στα φρούτα.
Όλα τα φρούτα έχουν ιδιαίτερα χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο (αλάτι), σε λιπαρά και θερμίδες. Αποτελούν την καλύτερη πηγή βιταμινών, αντιοξειδωτικών και φυτικών ινών, ενώ παράλληλα μας ενυδατώνουν, εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε νερό. Επιπλέον, κάθε φρούτο έχει τους δικούς του, ιδιαίτερους συνδυασμούς ινών, βιταμινών, μετάλλων και άλλων θρεπτικών ουσιών. Γι’ αυτό το λόγο, είναι σημαντικό να έχετε ποικιλία στην καθημερινή διατροφή σας, καθώς τα διάφορα χρώματα, όπως το κόκκινο (π.χ. καρπούζι, κεράσια), πορτοκαλί (π.χ. ροδάκινο), κίτρινο (π.χ. πεπόνι) είναι ενδεικτικά των διαφορετικών, πολύτιμων θρεπτικών συστατικών τους.
Πηγή : http://www.nutrimed.gr