Ο ρόλος της ψυχολογίας στην απώλεια βάρους- αλλάζοντας τον τρόπο που τρεφόμαστε
Πολλοί από εμάς μπορεί να έχουν κάνει δίαιτα με ή χωρίς αποτέλεσμα, και ακόμα «παλεύουν» με το βάρος τους. Είτε χάνουμε γρήγορα και ξαναπαίρνουμε το βάρος, είτε δυσκολευόμαστε να το διατηρήσουμε σε επίπεδα που να μας ευχαριστούν. Γιατί η απώλεια βάρους δεν είναι πάντα επιτυχημένη;
Συνήθως κάνουμε μια δίαιτα μόνοι ή με κάποια καθοδήγηση για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα. Αν δεν έχουμε διδαχτεί κάποιες τεχνικές, όταν τελειώνει η δίαιτα επανερχόμαστε στον τρόπο που τρεφόμασταν πριν, με την προσθήκη δυστυχώς των κιλών που χάσαμε. Αυτό συμβαίνει επειδή χάνουμε βάρος χωρίς να έχουμε μάθει να τρώμε σωστές τροφές και χωρίς να έχουμε ουσιαστικά αλλάξει τις συνήθειες διατροφής που μας οδήγησαν στην αύξηση του βάρους εξαρχής. Κάνουμε μια επιφανειακή προσπάθεια, χωρίς να αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα από τη ρίζα του.
Τι μπορούμε να αλλάξουμε;
Ο τρόπος που τρεφόμαστε θεωρείται μια συμπεριφορά. Η συμπεριφορά αυτή επειδή επαναλαμβάνεται για αρκετό διάστημα, συντηρεί ένα συγκεκριμένο βάρος. Για να αλλάξει λοιπόν ο τρόπος που τρεφόμαστε και συνεπώς το βάρος μας, θα πρέπει να αλλάξει αυτή η συμπεριφορά. Πώς ξεκινάμε να αλλάξουμε κάποια συμπεριφορά;
Για να κατανοήσουμε τι πρέπει να αλλάξει στη συμπεριφορά υπό αλλαγή, θα πρέπει αρχικά να παρατηρήσουμε τη συμπεριφορά αυτή. Ξεκινάμε κάνοντας μια καταγραφή του τι τρώμε, των ποσοτήτων που τρώμε και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες τρώμε για μια εβδομάδα. Παρατηρώντας προσεκτικά αυτό το ημερολόγιο καταγραφής εύκολα ανακύπτουν κάποια μοτίβα, όπως το ότι τρώμε πολύ φαγητό το βράδυ, μπροστά στην τηλεόραση ή ότι τσιμπολογάμε στη δουλειά.
Αν παρατηρήσουμε το ημερολόγιο καταγραφής, μπορεί να ανακαλύψουμε ότι κάποιες τροφές που καταναλώνουμε δεν είναι τόσο υγιεινές ή ότι ενώ είναι υγιεινές το βάρος μας αυξάνει. Και στις δύο περιπτώσεις καλό θα είναι να απευθυνθούμε σε κάποιο διαιτολόγο που θα μας υποδείξει τι είναι κατάλληλο να τρώμε για την ηλικία, το φύλλο, το βασικό μεταβολισμό μας και τις καύσεις που κάνουμε.
Αν, εκτός των μη υγιεινών τροφών, παρατηρήσουμε ότι πολύ συχνά τρώμε παραπάνω χωρίς να πεινάμε λόγω άγχους, στενοχώριας ή άλλων συναισθημάτων, θα πρέπει με τη βοήθεια ειδικού να βρούμε άλλους τρόπους αντιμετώπισης των καταστάσεων αυτών εκτός του φαγητού. Αν παρατηρήσουμε ότι συχνά χάνουμε τον έλεγχο όταν τρώμε τότε επίσης χρειαζόμαστε τη βοήθεια ειδικού ψυχολόγου. Εάν δεν ελεγχθούν οι παραπάνω συμπεριφορές, η απώλεια του βάρους θα είναι προσωρινή μέχρι να αρχίσουμε ξανά να τρώμε για λόγους άλλους εκτός της πείνας.
Αν λοιπόν στόχος μας είναι η απώλεια βάρους και ο γενικότερος έλεγχος του βάρους, τότε είναι σημαντικό πέρα από μια ισορροπημένη υποθερμιδική διατροφή να αλλάξουμε και τους λόγους που μας έφτασαν εκεί. Πώς λοιπόν προχωρούμε αφού έχουμε εντοπίσει τις προβληματικές συμπεριφορές στον τρόπο διατροφής μας;
Θέση στόχων
Πολλοί από εμάς επιθυμούν να χάσουν βάρος. Ο καθένας από εμάς έχει διαφορετικά προβλήματα που χρειάζεται να αλλάξουν στη διατροφή του, οπότε οι στόχοι θα είναι διαφορετικοί για τον καθένα αλλά πάνω απ’ όλα εφικτοί. Κάποιοι διατροφικοί στόχοι για παράδειγμα μπορεί είναι οι εξής:
- ξεκινάμε πάντα την ημέρα μας τρώγοντας πρωινό
- αδειάζουμε το ψυγείο και τα ράφια από παχυντικά σνακ που τα έχουμε για τα παιδιά ή για κάποια επίσκεψη, γιατί στο τέλος τα τρώμε εμείς
- φροντίζουμε το γεύμα να συνοδεύεται πάντα από λαχανικά
- κάνουμε την ημέρα 5-10’ παραπάνω κίνηση από αυτή που κάναμε συνήθως
Από αυτούς τους στόχους που έχουμε θέσει, ξεκινάμε από αυτόν που μας φαίνεται πιο απλός. Επανάληψη μήτηρ μαθήσεως έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες και αυτό ισχύει και τώρα. Η επανάληψη της καινούργιας συμπεριφοράς θα βοηθήσει στον να μπορούμε να την εφαρμόσουμε ευκολότερα. Όταν λοιπόν έχουμε πετύχει το στόχο και έχουμε υιοθετήσει μια καινούργια υγιή διατροφική συμπεριφορά, προχωράμε στον επόμενο στόχο και ούτω καθ’εξής. Οι γνώσεις για τη σωστή διατροφή καθώς και η εκμάθηση διαφορετικών χειρισμών των καταστάσεων, βοηθούν στην απώλεια του βάρους αλλά και στη διατήρηση του, ακριβώς επειδή αλλάζουμε τον τρόπο και τις συνήθειες της διατροφής μας. Οι καλές συνήθειες προστατεύουν το βάρος μας και μας δίνουν λύση σε κάποιες δύσκολες καταστάσεις όπως είναι οι γιορτές, τα τραπέζια κτλ.
Η υγιής διατροφική συμπεριφορά και η ισορροπημένη διατροφή που σέβεται τις ενεργειακές και κοινωνικές μας ανάγκες είναι εφόδια για μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Έχοντας μια υγιή διατροφή και καλές συνήθειες απαλλάσσουμε τον εαυτό μας από τη συνεχή ρουτίνα δίαιτα–στέρηση-τέλος δίαιτας-αύξηση βάρους που μας κουράζει, είναι αναποτελεσματική και συχνά θέτει σε κίνδυνο την υγεία μας.
Την επόμενη φορά που θα θελήσετε να χάσετε βάρος, αποφύγετε να κάνετε άλλη μια δίαιτα, ας κοιτάξουμε το πρόβλημα κατάματα και ας κάνουμε ένα δώρο στον εαυτό μας αναγνωρίζοντας το πρόβλημα και παίρνοντας σωστές αποφάσεις για έναν υγιή τρόπο ζωής.
Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος
State Registered Dietitian (