Η διατροφή παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην πρόληψη πολλών χρόνιων παθήσεων, συμπεριλαμβανομένων πολλών τύπων καρκίνου, όπως ο καρκίνος του μαστού. Μελέτες έχουν δείξει ότι η αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, γαλακτοκομικών προϊόντων χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, ψαριών, καθώς επίσης και η πρόσληψη μονοακόρεστων (ελαιόλαδο) και πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, βιταμίνης D, ασβεστίου και φυτοοιστρογόνων, συσχετίζεται με μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Επιπρόσθετα, η αυξημένη κατανάλωση κρέατος, πουλερικών και η πρόσληψη κορεσμένου (ζωικού) λίπους έχουν πιθανή αιτιολογική σχέση με τον καρκίνο του μαστού. Επιπλέον, έχει αποδειχτεί ότι παθήσεις που οφείλονται σε μη υγιεινή διατροφή, όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία και το μεταβολικό σύνδρομο συσχετίζονται ισχυρά με την εμφάνιση καρκίνου του μαστού.
Ένα διαδεδομένο διατροφικό πρότυπο που φαίνεται πως συμβάλει στην πρόληψη του καρκίνου είναι η παραδοσιακή διατροφή της Ελλάδας (η Κρητική διατροφή πριν από τη δεκαετία του ’60), η οποία έχει αποτελέσει τη βάση της ελληνικής εκδοχής της «Μεσογειακής διατροφής». Η ανάλυση των τροφίμων που περιλαμβάνει η παραδοσιακή Κρητική διατροφή ανέδειξε την παρουσία διάφορων προστατευτικών ουσιών, όπως είναι το σελήνιο, η γλουταθειόνη, η ισορροπημένη αναλογία των ω-6/ ω-3 απαραίτητων λιπαρών οξέων, η υψηλή περιεκτικότητα σε ίνες, διάφορα αντιοξειδωτικά (ειδικά η ρεσβερατρόλη που υπάρχει στο κρασί και οι πολυφαινόλες στο ελαιόλαδο) και οι βιταμίνες Ε και C. Οι περισσότερες από τις παραπάνω ουσίες έχει αποδειχθεί ότι σχετίζονται με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου και του καρκίνου του μαστού. Σε γενικές γραμμές, τα βασικά χαρακτηριστικά της Μεσογειακής διατροφής είναι η περιορισμένη κατανάλωση ζωικών προϊόντων (ιδιαίτερα κρέας) και η αυξημένη κατανάλωση ψαριών, η αυξημένη κατανάλωση φρέσκων φρούτων και λαχανικών, δημητριακών ολικής άλεσης, ξηρών καρπών και σπόρων, η καθημερινή κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων, η μέτρια κατανάλωση κρασιού και η χρήση του ελαιολάδου ως κύρια πηγή λίπους.
Η μεσογειακή διατροφή αποτελεί μια παράδοση αιώνων, ένα γευστικότατο τρόπο του σωματικού βάρους κατέχει σημαντική θέση στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού. Έρευνες υποδεικνύουν ότι η αύξηση του σωματικού βάρους και ιδιαίτερα η εναπόθεση ενδοκοιλιακού λίπους, είναι κοινή παρατήρηση κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους μετά από τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού, η οποία εμφανίζεται σε ποσοστό έως και 100% των γυναικών. Εκτός από την δυσμενή επίδραση στην αντίληψη της εικόνας σώματος και την ποιότητα ζωής, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι η αύξηση του σωματικού βάρους μετά τη διάγνωση μπορεί να αυξήσει το ποσοστό εμφάνισης υποτροπής και να μειώσει τη μακροχρόνια επιβίωση. Επιπλέον, η αύξηση του ενδοκοιλιακού λίπους έχει σχετιστεί με υψηλότερα επίπεδα μη συνδεδεμένων ορμονών του φύλου, καθώς επίσης και με υψηλότερα επίπεδα ινσουλίνης τα οποία μπορεί να έχουν δυσμενή επίδραση στην επιβίωση. Η Αμερικάνικη Ένωση Κατά του Καρκίνου συνιστά σε ασθενείς με καρκίνο μαστού διατήρηση φυσιολογικού βάρους και εφαρμογή των διαιτητικών κατευθυντήριων οδηγιών που ισχύουν για την πρόληψη του καρκίνου. Είναι εμφανές λοιπόν ότι υπάρχει ανάγκη για εφαρμογή συγκεκριμένων εξατομικευμένων διατροφικών προγραμμάτων στην αντιμετώπιση των ασθενών με καρκίνο του μαστού προσαρμοσμένων στις ελληνικές διατροφικές συνήθειες και τον τρόπο ζωής.
ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΕΝΑ ΥΓΙΕΙΝΟ ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟ
• Η διατροφή πρέπει να αποτελείται καθημερινά από 3 κύρια γεύματα (πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό) και από 2-3 ενδιάμεσα σνακ (δεκατιανό, απογευματινό και προαιρετικά προ ύπνου).
• Δεν μένουμε νηστικοί πάνω από 3-4 ώρες!
• Κατά την διάρκεια της εβδομάδας, η διατροφή μας πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις ομάδες τροφών (γαλακτοκομικά προϊόντα, κρέας, ψάρι, όσπρια, δημητριακά, λαχανικά, φρούτα, «καλά» λιπαρά όπως ελαιόλαδο, ξηρούς καρπούς και σπόρους).
• Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι πρέπει να τρώμε τουλάχιστον 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών καθημερινά για να λάβουμε τις απαραίτητες βιταμίνες ώστε να ενισχύσουμε το ανοσοποιητικό σύστημα.
Μικρές συμβουλές σε περίπτωση που θέλουμε να χάσουμε βάρος
Επιλέγουμε γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα άπαχα ή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. διατροφής,ο οποίος μαζί με την άσκηση συμβάλλει στην διατήρηση της υγείας σε άριστη κατάσταση. Προσφέρει ενέργεια, ζωντάνια και ευεξία και
έχει αποδειχθεί ως η καλύτερη πρόληψη για όλες τις ασθένειες.
ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ (Πρόληψη με χρώματα)
• Κόκκινο (λυκοπένιο) Ντομάτα, καρπούζι
• Πράσινο (γλυκοσιλάτες, ισοθειοκυανάτες) Λάχανο μπρόκολλο, κουνουπίδι, λαχανάκια Βρυξελλών
• Πράσινο/ κίτρινο (λουτεΐνη) Σπανάκι, πράινες πιπεριές, πράσινα φασολάκια
• Πορτοκαλί (καροτενοειδή) Καρότο, βερύκοκο
• Πορτοκαλί/ κίτρινο (βιταμίνη C, λιμονοειδή, φλαβονοειδή) Πορτοκάλια, μανταρίνια, ροδάκινα, ανανάς
• Κόκκινο/ μωβ (ανθοκυανίνες, ελαγγικό οξύ, φλαβονοειδή) Σταφύλια, κεράσια, κοκκινο κρασί, φράουλες, βατόμουρα
• Άσπρο/ πράσινο (σουλφυδοενώσεις) Σκόρδο, κρεμμύδι, πράσσο
Διατροφική υποστήριξη στον καρκίνο του μαστού
• Η διατροφή εκτός από το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει στην πρόληψη της νόσου, σχετίζεται και με τη θεραπευτική υποστήριξη των ασθενών μετά τη διάγνωση. Έχει δειχθεί ότι διάφοροι θρεπτικοί παράγοντες τροποποιούν την πρόοδο και την πρόγνωση της νόσου. Σε πρώτο στάδιο, η αντιμετώπιση των διατροφικών προβλημάτων που προκύπτουν από την αντικαρκινική θεραπεία είναι πολύ σημαντική. Οι ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά αυξάνονται κατά την άμεση μετεγχειρητική περίοδο, πχ μετά από μαστεκτομή, και η αύξηση της διατροφικής πρόσληψης με σκοπό τη θρεπτική υποστήριξη είναι αναγκαία. Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις (ακτινοβολίες, χημειοθεραπεία ή ορμονοθεραπεία) προκαλούν παρενέργειες, όπως ναυτία, έμετους, αλλοίωση της γεύσης και της όρεξης, δυσκοιλιότητα, διάρροια, αποστροφή για φαγητά, ερεθισμό και φλεγμονή του στόματος, του οισοφάγου ή του στόμαχου κλπ. Η εξατομικευμένη διατροφική υποστήριξη για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων αυτών είναι απαραίτητη προκειμένου να υποστηριχθεί θρεπτικά ο ασθενής. Σε δεύτερο στάδιο ο έλεγχος
• Προσέχουμε πόσο τρώμε, δηλαδή προσέχουμε τις μερίδες! Να θυμάστε πάντοτε να τρώτε αργά για να καταλαβαίνετε πότε επέρχεται ο κορεσμός. Ο εγκέφαλος θέλει 20 λεπτά από την ώρα που αρχίζουμε το γεύμα μας για να δώσει το σήμα ότι «χόρτασε». Αν δεν καταλάβουμε αυτό το σήμα και φάμε περισσότερο, τότε η περίσσεια αυτή θα μετατραπεί από τον οργανισμό σε λίπος!
• Διαλέγετε θρεπτικά τρόφιμα. Τα τυποποιημένα προϊόντα (π.χ. γαριδάκια, κρουασάν, τσουρέκια, λευκό ψωμί), τα γλυκά, τα αναψυκτικά και πρόχειρα γεύματα (π.χ. φαγητό από fast food), είναι πλούσια σε ζάχαρη, λιπαρά και «κενές, άχρηστες» θερμίδες, με αποτέλεσμα να αυξάνουν το λίπος στον οργανισμό μας και να κάνουν κακό στην υγεία μας. Γι΄ αυτό καλό είναι να τα αποφεύγετε!
• Για σνακ επιλέγετε μόνο φρούτα (φρέσκα, αποξηραμένα), χυμούς, φρέσκους ανάλατους ξηρούς καρπούς, άπαχα ή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γαλακτοκομικά (π.χ. γιαούρτι με λίγο μέλι).
www.oekk.gr