Παρά τους μηχανισμούς που διαθέτει ο οργανισμός μας για την καταπολέμηση του πόνου, το ίδιο το στρες μπορεί να είναι η αιτία οδυνηρών παθήσεων. Για παράδειγμα είναι γνωστός ο ρόλος μιας δύσκολης μέρας στη δουλειά με στρες και ένταση που στο τέλος καταλήγει σε ημικρανία ή πονοκέφαλο άλλης μορφής, στο χρόνιο στρες, τα πράγματα εξελίσσονται διαφορετικά. Ο εγκέφαλος ενώ είναι ικανός στο σύντομο οξύ στρες να καταστέλλει τον πόνο, δεν μπορεί να τα καταφέρνει εξίσου καλά στο μακράς διάρκειας, χρόνιο στρες. Δεν είναι σε θέση να απελευθερώνει συνεχώς οποιοειδή και οι δυνατότητες του εξαντλούνται.
Ταυτόχρονα για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, το στρες βλάπτει την ικανότητα του εγκεφάλου να παράγει ντοπαμίνη που όπως έχουμε δει είναι η χημική ουσία που επηρεάζεται από τα οποιοειδή για να ενεργοποιεί τα νευρικά κυκλώματα ευχαρίστησης.
Το χρόνιο στρες λοιπόν, εμποδίζει τις κανονικές δυνατότητες του εγκεφάλου, να μας βοηθά στις δύσκολες στιγμές. Σε αριθμό ανθρώπων, οι αλλαγές αυτές που προκαλεί το χρόνιο στρες, δημιουργούν τις προϋποθέσεις εγκατάστασης χρόνιου πόνου.
Σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές, οι βλάβες που υφίσταται το σύστημα της ντοπαμίνης λόγω στρες, είναι η αιτία έναρξης της ινομυαλγίας. Πρόκειται για μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από μεγάλη ευαισθησία στον πόνο, με συχνή εκδήλωση ανεξήγητων πόνων σε διάφορα σημεία του σώματος.
Η ινομυαλγία φαίνεται ότι σε πολλούς ασθενείς αλλά όχι σε όλους, σχετίζεται με ασυνήθιστα χαμηλά επίπεδα της κορτιζόνης στον οργανισμό. Η κορτιζόνη είναι από τις βασικές ορμόνες του στρες. Η απουσία ικανοποιητικών συγκεντρώσεων κορτιζόνης, μπορεί να είναι ένδειξη ότι ο οργανισμός δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στο στρες δηλαδή δεν μπορεί ούτε να βοηθά στο βαθμό που θα έπρεπε κατά του πόνου.
Στην ινομυαλγία παρατηρείται πρόβλημα λόγω απουσίας ορμονών του στρες. Αντίθετα όταν παράγονται με χρόνιο τρόπο υπερβολικά ψηλές ποσότητες ορμονών του στρες, δημιουργούνται συνθήκες που ευνοούν τις καρδιοπάθειες, την ψηλή πίεση, την κατάθλιψη και άλλες παθήσεις.
Στρες, πόνος, πεπτικό σύστημα, ημικρανίες και πονοκέφαλος
Επίσης το στρες, μπορεί να έχει άσχημες επιδράσεις και στο πεπτικό μας σύστημα, στο στομάχι και στα έντερα. Ενώσεις που σχετίζονται με το στρες όπως το CRF, καθιστούν τα έντερα ιδιαίτερα ευαίσθητα στον πόνο.
Ορισμένοι ειδικοί, πιστεύουν ότι η αυξημένη αυτή ευαισθησία, ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα). Οι ασθενείς με την πάθηση αυτή, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στο στρες. Είναι πιθανόν και αυτό διερευνάται τώρα, ότι φάρμακα που θα καταστέλλουν τη δράση του CRF, δυνατόν να προσφέρουν αποτελεσματική ανακούφιση από τον πόνο που συνοδεύει το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου.
Φόβος, άγχος και πόνος
Είναι γνωστό ότι ο φόβος και το άγχος επιδεινώνουν τον πόνο. Όσο περισσότερο φοβούμαστε, τόσο πιο οδυνηρά βιώνουμε ένα αναμενόμενο πόνο ή ένα πόνο που ήδη υπάρχει.
Στις περιπτώσεις αυτές, οι συναισθηματικές αντιδράσεις του εγκεφάλου, υπερσκελίζουν τους φυσικούς αναλγητικούς μηχανισμούς του ανθρωπίνου σώματος.
Είναι γεγονός ότι έχουμε ακόμη πολλά να μάθουμε σχετικά με τον πόνο και το στρες. Όμως ήδη ξέρουμε ότι η χαλάρωση είναι για πολλούς ανθρώπους ένας ισχυρός ανακουφιστικός παράγοντας.
Για τη χαλάρωση, τις αλλαγές στον τρόπο σκέψης και προσέγγισης, μπορούν να βοηθήσουν η ψυχοθεραπεία και άλλες μορφές συμβουλευτικής θεραπείας που μπορούν να προσφέρονται από έμπειρους, εξειδικευμένους ψυχολόγους.
Για πολλούς ασθενείς με ινομυαλγία, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, ημικρανίες, άλλους πονοκέφαλους ή άλλες μορφές χρόνιου πόνου, οι αλλαγές στον τρόπο σκέψης και προσέγγισης των καθημερινών προβλημάτων της ζωής, είναι σε θέση να μειώνουν το στρες και να προσφέρουν σημαντική ανακούφιση από τον πόνο.
M.Sc. Ph.D. Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής
web site: www.aftognosia.gr
e-mail: info@aftognosia.gr
Παπαδιαμαντοπούλου 2, ΑΘΗΝΑ 11528
Τηλ. 6977.86.64.61