H παχυσαρκία χαρακτηρίζεται από σημαντική αύξηση του λιπώδους ιστού του σώματος. Οι μετρήσεις που χρησιμοποιεί σήμερα η ιατρική επιστήμη για να εκτιμήσει την περίσσια του λιπώδους ιστού είναι ο δείκτης ΒΜΙ, ο οποίος ισούται με το βάρος δια του τετραγώνου του ύψους και ειδικές σωματομετρικές μετρήσεις (π.χ. πάχος πτυχώσεων δέρματος). Τα αίτια της παχυσαρκίας είναι διατροφικά, κληρονομικά ή υποκείμενα παθολογικά νοσήματα (π.χ. θυρεοειδοπάθεια σύνδρομο cushing).
Το υπερβολικό βάρος συνδέεται με διαβήτη, υπέρταση, υπερχοληστερολαιμία, εμφράγματα, παθήσεις σπονδυλικής στήλης, καρκίνους ενδομητρίου, στήθους, προστάτη, εντέρου. Όλα τα άτομα δεν έχουν την ίδια ευαισθησία στην αύξηση του λιπώδους ιστού τους, ιδιαίτερα μάλιστα όταν πρόκειται για υπερβολικό βάρος με ΒΜΙ κάτω του 31, δηλαδή για μέτριες ή ήπιες αυξήσεις του λιπώδους ιστού. Ενίοτε μάλιστα η αύξηση του λιπώδους ιστού δεν έχει παθολογικές ή παρουσιάζει ευεργετικές επιδράσεις. Αυτό συμβαίνει κατεξοχήν σε ορισμένα χρόνια νοσήματα που προκαλούν χρόνιο stress, σε ορισμένες περιπτώσεις κληρονομικής παχυσαρκίας και σε ορισμένες μορφές οστεοπόρωσης.
Η αυξημένη αρτηριακή πίεση, η συσσώρευση του λίπους στην κοιλιά, η αύξηση της LDL χοληστερόλης του σακχάρου και των τριγλυκεριδίων, η λιπώδης διήθηση ήπατος, η άπνοια στον ύπνο, η ύπαρξη αθηρωμάτωσης, το μεταβολικό σύνδρομο είναι τα πιο σημαντικά σημεία που διερευνώνται σήμερα κατά την ιατρική εξέταση, για να εκτιμηθεί η επικινδυνότητα της περίσσιας του λίπους στο σώμα. Τα προαναφερόμενα σημεία, όταν συνυπάρχουν με το υπερβάλλον βάρος δείχνουν ότι η περίσσια του λίπους έχει δυσμενή μεταβολικά χαρακτηριστικά. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες το βάρος έχει δυσμενή πρόγνωση, η εφαρμογή προγραμμάτων απώλειας βάρους είναι αναγκαία. Στην αντίθετη περίπτωση η εφαρμογή απισχναντικών προγραμμάτων είναι άχρηστη ή και επιβλαβής.
Η σωστή παθολογική εξέταση είναι σημαντική σε κάθε περίπτωση.